भारतको गणतन्त्र दिवसमा 92 करोड भारु खर्च: सरकारी काम ठप्प गरि नेता बहालवाला मन्त्री सबै दूतावासमा सहभागि

नेपालमा भारतीय गणतन्त्र दिवसको अवसरमा भारतीय दूतावासले 92 करोड रुपैयाँ खर्च गरेको समाचारले हाल निकै ठूलो बहस उत्पन्न गरेको छ। नेपालका मन्त्री, नेता र उच्च सरकारी कर्मचारीहरूको एक समूहले गणतन्त्र दिवसको अवसरमा सिंहदरबार छोडेर भारतीय दूतावासको भव्य समारोहमा भाग लिएका थिए। यस कारणले जनताका कामकाजी गतिविधिहरू ठप्प बनाएर भारतिय दुतावास पुगेको तथ्यहरु बाहिर आएका छन् । सरकारि गाडीहरूको लामो जाम भारतीय दूतावासको अगाडि देखिएको छ। यो घटनाले समग्रमा राष्ट्रिय अस्मितामा चोट पुर्याउने मात्र नभई नेपाल-भारत सम्बन्धको कूटनीतिक परिप्रेक्ष्यलाई पनि एक नयाँ मोडमा ल्याएको छ।

कुत्ते की चारा कोष र 92 करोडको खर्च

नेपालस्थित भारतीय दूतावासका स्रोतहरूका अनुसार, उक्त रकम भारतिय दुतावासको’कुत्ते की चारा’ नामक कोषबाट खर्च गरिएको हो। यो कोष प्रायः कूटनीतिक कार्यहरूका लागि प्रयोग गरिन्छ। यस 92 करोड खर्चको उद्देश्य भने स्पष्ट गरिएको छैन,तर स्रोतका अनुसार,यो रकम कार्यक्रमका सबै उपस्थित व्यक्तिहरूमा बाँडिएको बताइएको छ। यससँगै, कार्यक्रमको अंश बनेका मन्त्री,नेता र वरिष्ठ अधिकारीहरूको कार्यकक्ष खाली रहनुले पनि ठूलो आशङ्का उब्जाएको छ । त्यो संगै सिहदरबारका प्राय सबै सरकारी कामकाज ठप्प हुनुले पनि प्रष्ट हुन्छ कि यिनिहरु के कस्को लागि काम गर्दै छन ।

जनताको काम ठप्प,जामको दृश्यले राजनीतिक उदाङ्गो प्रस्ट

समारोहमा भाग लिन भारतीय दूतावासको अगाडि सेतो नम्बरका हजारौं सरकारी गाडीहरू जाममा फसेका थिए। यसको भिडियो अहिले सामाजिक सञ्जालमा भाइरल भइरहेको छ। यी गाडीहरूमा मन्त्री,नेता र अन्य उच्च अधिकारीहरू सवार थिए, जसका कारण सिंहदरबारमा कार्यरत कर्मचारीहरूलाई आफ्नो कार्य छोडेर दूतावास जानु परेको थियो। यसले सरकारी कामकाजी प्रक्रियालाई ठप्प पार्‍यो,र आम नागरिकलाई सेवाहरू उपलब्ध गराउनमा कठिनाई भएको थियो। यो दृश्यसँगै प्रश्न उठेको छ कि,राष्ट्रको कामलाई प्राथमिकता दिने कि विदेशी कूटनीतिक गतिविधिहरूलाई विशेष महत्व दिइनु कति उचित हो?

देशको अस्मितामा चोट

यस घटनाले केवल सरकारी कामकाजलाई मात्रै प्रभावित गरेको छैन,नेपालको राष्ट्रिय अस्मितामा समेत चोट पुर्याएको छ। जनतालाई थाहा छ कि विदेशी कूटनीतिक गतिविधिहरू महत्वपूर्ण हुन्छन्,तर ती गतिविधिहरूले राष्ट्रिय स्वाभिमान र नागरिक सेवामा अनावश्यक अवरोध गरिनु हुदैन। जनताको नजरमा,यस प्रकारको लापरबाही र सरकारी काममा अवरोध सिर्जना गर्नुले नेपालको अस्मिता र स्वतन्त्रताको निस्पक्ष परीक्षण गरेको छ।

देशका नागरिकहरूले यो दृश्यलाई गम्भीरताका साथ लिएका छन्। सामाजिक सञ्जालमा यो घटना तिव्र रूपमा चर्चामा आएको छ। कतिपय नागरिकहरूले सरकारको आलोचना गर्दै यस्तो हुनु र प्रदर्शनलाई ‘लम्पसारबाद’भनेका छन्। सरकारलाई जनताको भलाई र राष्ट्रिय स्वाभिमानलाई प्राथमिकता दिनुपर्ने हो तर यस्ता घटना भने नेपाल-भारत कूटनीतिक सम्बन्धको ‘आधिकारीक दबाब’को संकेत जस्तै देखिएको बताएका छन ।

नेता र VIP हरूको प्रभाव

भारतीय दूतावासको समारोहमा नेपालको प्रमुख दलका नेताहरू,बहालवाला मन्त्रीहरू र वरिष्ठ VIP हरूको उपस्थितीले यस घटनालाई अझ विवादास्पद बनाएको छ। सरकारका प्रमुख अधिकारीहरूको दूतावासमा उपस्थितीले सरकारी कार्यहरूमा अवरोध ल्याएको छ । यद्यपि कूटनीतिक सम्बन्धहरू महत्वपूर्ण हुन्छन्,तर यस प्रकारको कार्यक्रमले नेपालको आन्तरिक कामकाजी संरचनामा गम्भीर असर पुर्याएको छ।

भारत-नेपाल सम्बन्ध र कूटनीतिक हस्तक्षेप

नेपालका कूटनीतिक अधिकारीहरू र राजनीतिक वृत्तका केही व्यक्ति यस घटना सम्बन्धमा चुप छन्। यो घटनाले नेपाल-भारत कूटनीतिक सम्बन्धलाई एउटा नयाँ मोडमा ल्याएको छ। यद्यपि नेपाल र भारतबीच ऐतिहासिक रूपमा विभिन्न कूटनीतिक वार्तालाप र समझदारीहरू भएका छन्, यो घटना नेपालको स्वायत्तता र राष्ट्रिय कूटनीतिक स्वाधीनताको बारेमा प्रश्न उठाउँछ। नेपालको राजनीतिक स्थायित्व र नेतृत्वको निष्कलंकता यस प्रकारका घटनाहरूमा कसरी प्रतिक्रिया जनाउने भन्ने कुरा महत्त्वपूर्ण हुन्छ। यस घटनाले नेपाल-भारत सम्बन्धमा नयाँ मोड ल्याएको छ,जसले नेपालको कूटनीतिक दृषटिकोणमा नयाँ विचार आवश्यक पर्न सक्छ।

समाजको विरोध र आक्रोश

सामाजिक सञ्जालमा यस घटनाले व्यापक बहस छेडेको छ। ” आलोचकहरूले यस घटनालाई कूटनीतिक दबाबको रूपमा हेरिरहेका छन्, र यसलाई जनताको अधिकार र सम्मानको उल्लंघनको रूपमा स्वीकार गरेका छन्। जनताको प्रतिक्रिया र आक्रोशले सरकार र दूतावासका बीचमा स्पष्ट र पारदर्शी कूटनीतिक सम्वादको आवश्यकता देखाएको छ।

कुटनैतिक संवेदनशीलता र स्वाभिमानको रक्षा

नेपालका नागरिकहरूको अधिकार र स्वाभिमानको रक्षा गर्नु भनेको मात्र राष्ट्रिय स्वाधीनताको रक्षा गर्नु हो। कूटनीतिक गतिविधिहरूलाई ध्यानमा राख्दै, सरकारले आफ्ना नागरिक र स्वाभिमानको सम्मान गर्नुपर्ने आवश्यकता महसुस गर्नुपर्छ।